Yaramaz çocuğun zekâ yönünden normal çocuktan farkı yoktur. Sadece aşırı hareketlilik sonucu aile tarafından çocuklara nerede durulması gerektiği öğretilmediğinde âşımarıklıkâ görülür. Çok hareketli çocukta âhiperaktivite bozukluğuâ denen sorun oluşabilir!
ZEKİ DEĞİL ŞIMARIK OLURLAR
Hareketli çocuk çok mu zekidir? Hareketlilik ile zekâ düzeyi arasında herhangi bir bağlantı yok. Aşırı hareketlilik en sıklıkla ailenin sınır koymaması sonucu çocukların nerede durulması gerektiğini öğrenememesi durumunda halk arasında şımarık denen çocuklar görülür. Ayrıca çok hareketli çocukta bizim âdikkat eksikliğihiperaktivite bozukluğuâ dediğimiz sorun da söz konusu olabilir. Ama o çocukların zekâları aynı diğer çocuklar gibi büyük oranda normal olmakla birlikte onlarda görülen oranda geri veya ileri de olabilir. Yani; yaramaz çocuğun zekâ yönünden normal çocuktan farkı yoktur. Amaçsız hareketlilik zekâ geriliği olan veya otistik çocuklarda sık görülür.
SORUNUNU KENDİSİ HALLETMELİ
Yaramazlıkla zekâ arasındaki fark ayırt edilebilir? Üstün zekâlı çocuklarda amaçsız hareketlilik değil; keşfetme merak etme araştırma ve anlamaya çalışma gibi amaçlı hareketlilik görülebilir. Bu çocuklarda neden sonuç ilişkisi kurma söyleneni kavrama iyi geliştiği için ailenin ve büyüklerin koyduğu sınırları kolay kabullenir. Yaptıklarının sonucunu hesap etme yetenekleri sosyal becerileri zekaları nedeni ile daha gelişmiş olduğu için toplum içinde uyumsuz hareketleri çok gözlenmez. Dikkat süreleri uzun olduğu ve dürtüsel olmadıkları için ilgilendikleri konu üzerine odaklanıp uzun süre aynı konu ile meşgul olabilirler. Ailenin sınır koymaması şımartmasından kaynaklanan yaramazlıklarda çocuk ailesinin yanında olmadığı başka ortamlarda başka kişilerleyken söylenenleri dinler evdeki hareketleri orada yapmaz. Okula kreşe giden çocuklarda âevde çok yaramaz okulda çok sessizâ denen çocuklar genelde evde her isteği yapılıp sınır koyulmayan çocuklardır. Bazen şımartma çok aşırı derecede olduğunda ve kurallar hiç öğretilmediğinde ise çocukta her ortamda istediği davranışları kuralsız sergileme gözlenebilir. Dürtülerini kontrol etmeyi öğrenmedikleri için akıllarına geleni anında yapmak isterler bir istekten bir isteğe atlarlar. Yaramazlıkta en çok ayırt edilmesi gereken; çocukta hiperaktivite olup olmadığıdır. Bu durumda çocuk aile ve büyükler sınırları koysa da ve çocuk bunları uygulamak istese de uygulayamaz elinde olmadan düşünmeden hareket eder başına çok iş getirir. Bu gibi durumlarda ailenin gözünün devamlı çocuğun üzerinde olması gerekir. Ayrıca istediği halde kurallara uyamadığı için ailenin ve öğretmenin tepkilerini çektiğinden çocukta; moral bozukluğu depresyon gelişebilir. Dikkat süreleri kısa olduğu için ilgilendikleri konu üzerine odaklanamazlar sık sık ilgilendikleri şey değişir.
Çocukların birbirleriyle kavgalarına hangi aşamada müdahale etmek gerekli?
Çocukların anlaşmazlıklarında öncelikle araya girmeden kendilerinin halletmesini beklemek çocukların sosyal ilişkilerde problem çözme becerilerinin gelişmesi açısından faydalıdır. Ancak; vurma ısırma ve saç çekme gibi davranışlar olduğunda anında müdahale ederek bu davranışların yanlış olduğunun kesin bir dille uyarılması gerekir. O davranışları göstermek yerine; anlamayacağı düşünülse bile isteğini belirtebileceği karşısındaki arkadaşının da istekleri olduğu eğer yaşıtları ile oynamak istiyorsa bazen kendi isteklerinin olmayacağını anlatmak faydalı olur. Çocuk bir seferde bunu anlamasa da ailenin her seferinde aynı tutarlı tavrı göstermesi ve çocuğun saldırgan davranışların onaylanmadığını görmesi sonucu çocuk bir süre sonra bu davranışları kullanmayı bırakır.
Birlikte eğlencenin tadını çıkarın
* Sadece farklı bir ortamda olmak bile çocukların birçok yeni oyun fikri üretmesini sağlar. Çevrenizdeki ve kentinizde bulunan ve çocuklarınızla birlikte eğlenebileceğiniz parklar ve oyun alanlarını öğrenin.
* Bir alışveriş merkezini ziyaret edin ve ziyaret sonunda çocuklara sevdikleri bir yemeği ısmarlayın.
* Bir gün veya günün bir bölümünde çocuğun anne ya da babanın işyerine götürün.
* Bir uçurtma yapın ve birlikte uçurun.
* Oyun hamuru ile şekiller yapın.
Anne-babalara çocuklarıyla yapacakları faaliyetler için öneriler
* Bahçede veya yakındaki bir park alanında aile pikniği yapın.
* Ailece bisiklet gezintisi yapın.
* Seyahatler ve ev dışı gezilere gidin.
* Botanik parklarını hayvanat bahçelerini ziyaret edin.
* Müzeleri ziyaret edin.
* Bir resim galerisini ziyaret edin ve örneğin içinde bir köpek ya da at olan tüm resimleri bulmak gibi bir oyun oynayın. Çocuğunuz küçükse gezinin süresini daha kısa tutun.
* Yakın civarda bulunan bir yere otobüs veya trenle gidin.
* Orman gezisi yapın.
* Deniz kenarında yürüyüşe çıkın. çakıl taşları veya deniz kabukları toplayın.
* Gazete ve dergilerden çocuklar için düzenlenen tatil aktivitelerini takip edin.
* Kütüphaneye gidin ve çocukların okuyacakları kitapları kendilerinin seçmesine izin verin