1-5 yaş arasındaki döneme âoyun çocuğuâ dönemi denir. Çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kazandıkları bu dönemde en iyi modelleri aileleridir.
Çocuğunuz bir yaşına mı bastı? Tebrik ederiz. Artık 5 yaşına kadar sürecek olan âoyun çocuğuâ dönemine girdi. Bu süreç içinde geçireceği değişiklikleri şaşkınlıkla izleyeceksiniz. Her gün biraz daha bireyselleşip bağımsızlık kazandığına tanık olacaksınız.
Onun büyüme sürecini yüzünüzde bir gülümsemeyle izlerken aslında siz de dikkatle izleneceksiniz. Üstelik ne kadar iyi bir gözlemci olduğunu sizi nasıl da iyi taklit ettiğinin farkında bile olmadan. Ta ki yemek masasında bir gün sizin de sevmediğiniz bir yemeğe itiraz edene kadarâ¦
Peki o zaman ne yapacaksınız? Bu soru aklınıza gelmediyse bile kısa bir süre sonra karşınıza gelecek! Bu yaştaki çocuklar için en iyi model aileleridir ve yemek adetini en iyi aile masasında öğrenirler. Siz neye itiraz ediyorsanız aynı şeylere o da itiraz edecek. Siz neyi seviyorsanız çocuğunuz da onu sevecek. Çünkü 1-5 arasındaki oyun çocuğu dönemi çevresindekileri taklit ederek çeşitli alışkanlıklar geliştirdiği bir dönem. Çocuklar bu dönemde gerek davranış gerekse beslenme gibi alışkanlıklarını annesi babası kardeşleri bakıcısı veya yuvadan yani çevresinden alır.
Çocuğunuzun ömür boyu sağlıklı olması için dengeli beslenme alışkanlıkları edinmesini istiyorsanız önce kendi beslenme alışkanlıklarınızı değiştirmelisiniz. Ardından çok iyi gözlemci olduklarını unutmadan ona da sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmalısınız.
Sağlıklı beslenme alışkanlıklarını nasıl geliştirilebilirsiniz?
1. Yiyeceklerin yararlarını anlatın
Çocuğunuza sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak için mevsim sebze ve meyvelerinin faydalarını anlatarak işe başlayın. Yediği şeylerin onun büyümesi ve gelişmesine yardımcı olacağını bilen çocuklar daha iştahlı olurlar.
2. Israr ceza gibi yöntemler kullanmayın
Kimi zaman çocuğunuz herhangi bir yiyeceğe karşı itiraz edecektir. Bu tür durumlarda yemek için ısrar etmek veya ceza vermek gibi yöntemler çocuğun beslenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkiler. Hele bir de üzerine düştüğünüzü görürse
sırf ilginizi sürekli üzerinde tutabilmek için aynı davranışları tekrarlayıp olumsuz beslenme alışkanlıkları oluşturacaktır. Bunun yerine başka yöntemler deneyin. Örneğin ana öğüne kadar abur cubur vermeyipacıkmasını bekleyin.
Çocuğunuzun iştahını nasıl artırırsınız?
3. Abur cuburdan uzak besleyin
Bütün çocuklar şeker çikolata bisküvi gibi abur cuburlara meraklıdır. Sağlıklı besinler yerine sadece bunları tüketmek isterler. Ara öğünlerde abur cubur vermekte hiçbir sakınca görmeyen anneler ise ana öğün zamanında karnı tok olan çocuklarına yemek yedirmek için uğraşıp dururlar. Eğer çocuğunuza sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak istiyorsanız olabildiğince abur cuburdan uzak durmasını sağlayın.
4. Öğün Sayısını belirleyin
Sabah öğle ve akşam öğünleri dışında ara öğünler belirleyin. Çocuğunuzun tükettiği besin miktarına bakarakana öğünler dışında sabah ve öğle arası (kuşluk) öğle ve akşam arası (ikindi) akşam yatmadan önce (meyve süt ayranâ¦) gibi ara öğünler oluşturabilirsiniz.
Çocuğunuzun öğünlerinin düzenli olmasına dikkat edin. Yemeklerini küçük porsiyonlar şeklinde hazırlayın ve bitiremeyeceği miktarlarda ısrar etmeyin. Çocuğunuz şişmanlığa eğilimli veya aşırı iştahsız değilse yiyeceği miktarı kendisine bırakın.
Eğer çalışan bir anneyseniz ve çocuğunuza başkaları bakıyorsa günlük tükettiği besinleri mutlaka denetleyin. Akşam yemeklerinde sevdiği yiyecekleri vererek günlük oluşabilecek beslenme açığını giderin.
5. Yiyeceklerin hazırlanmasında dikkat edin
Çocuğunuza vereceğiniz yiyeceklerin temiz olmasına çok dikkat edin. Özellikle yaz aylarında hasta olmaması için içtiği suyundan besinlerin taze olarak hazırlanmasına pişirme yöntemlerine ve pişirdikten sonra doğru saklama yöntemlerine özen gösterin.
Bunlardan belki de en önemlisi pişirme yöntemleridir. Çocuğunuzun hayatı boyunca sürdüreceği alışkanlıklardan birisi haline gelecek olan pişirme yöntemi onun erişkinlikteki sağlığını da etkileyecek. Örneğin daha çocukluk yaşlardan başlayarak kavurma ve kızartmalardan uzak tutun. Ya da et ve et ürünlerini kömür ateşinde pişirmeyin. Çünkü kömür ateşinde pişen et değerli besin maddelerini kaybettiği gibi ilerde kanser kalp gibi hastalıklara da zemin hazırlar.
6. Çocuğunuzun lezzet duygusunun geliştiğini unutmayın
Bir yaşından itibaren her çocukta lezzet duygusu gelişmeye başlar. Yemeklerin hazırlanışından kokusunagörünüşünden tadına kadar her türlü faktör iştahını etkiler. İştahsız çocuklar için yemeğin sunumu son derece önemlidir. Kokusu görüntüsü ve lezzeti birbirine karıştırılmış besinler çocukların iştahsızlığını artırır.
7. Besinleri çeşitlendirin
Oyun çocukluğu dönemi çocuğun büyüme ve gelişmesi için son derece önemli bir dönemdir. Bu dönemde günlük enerji protein yağ karbonhidrat vitamin ve mineral ihtiyacını bütün besin gruplarından tam olarak karşılamalıdır.
Oyun çocuğunun besin gereksinimleri
Enerji
Yaş grupları ne olursa olsun bütün çocuklar devamlı bir büyüme ve gelişme dönemindedirler. Bu durum bazal aaaabolizma için harcanan enerjinin yüksek olması anlamına gelir. Ayrıca fiziksel aktiviteleri de yetişkinlerden daha fazla olan çocukların günlük enerji ihtiyaçları daha çok artar. Yetişkinler için günlük enerji miktarıkilogram başına 30-44 kilokalori iken oyun çocuklarının günde kilogram başına 80-90 kilokalorilik enerjiye ihtiyaçları vardır.
Protein
Çocuğun bir gün içinde yeterince protein alması için 1 yumurta 50 ml süt veya yoğurt 1 köfte kadar et veya 1 porsiyon kurubaklagil tüketmesi yeterlidir. Daha fazlası için ısrar etmeniz çocuğunuzun proteinlere karşı isteğini azaltabilir. Ayrıca günlük protein ihtiyacının yarısının hayvansal kaynaklardan olmasına dikkat edin.
Yağlar
Çocukların günlük enerji gereksinimlerinin yüzde 30âu yağlardan gelmelidir. İyi bir enerji kaynağı olan yağlarayrıca vücudun yağda eriyen vitaminleri kullanmasında ve sinir sisteminin çalışmasında rol oynar.
Karbonhidratlar
Çocukların günlük toplam enerjilerinin yüzde 50 veya 60âı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Fakat çocuklara karbonhidratları verirken yüksek oranda şeker ve şekerli besinlerden uzak durmalarını sağlayın. Özellikle ara öğünlerde çikolata şeker ve şekerli besinleri çocuğunuza vermeyin.
Posa
Bir süre öncesine kadar çocuklara posa verilmemesi öneriliyordu. Ancak kalp hastalıkları kolon kanseri gibi hastalıklarının tüketilen posanın düşük olmasıyla ilgisi saptanınca çocuklara da posalı besin alışkanlıkları kazandırılması yoluna gidildi. Bu nedenle günümüzde oyun çocuklarının günde 12 gram posayı ana öğünlerde alması öneriliyor. Posanın hacimli olması nedeniyle daha fazlası çocuğun diğer besinlerden tüketmesini engeller. Dolayısıyla çocuk yeterince enerji alamaz.