Kalite, teknoloji, tasarım geliştirme ve tanıtıma önem veren, servis imkanı ile de müşteri memnuniyeti sağlayan firmaların pazar paylarını artırmakta oldukları izlenimi alınıyor.
Makina imalatı yapan firmalardan alınan ön bilgiler sınırlı bir iyimserliğin oluştuğunu göstermektedir. Veriler, imalat ve ihracatta artış eğilimine girildiğini göstermekte ise de aydan aya iniş çıkışlar yaşandığı da gözlenmektedir. Bazı firmalar, Ocak ve Şubat aylarında yeni siparişlerde bir artış olurken Mart ayında bir gerilemeden bahsetmektedirler.
TÜİK verilerine göre 2007 yılında 120,9 olan makina imalatı endeksi, 2008 yılı Haziranından itibaren düşüşe geçerek Aralık ayında 95,8’e gerilemiş ve yıllık ortalama 115 olarak gerçekleşmişti. 2009 yılı ortalaması ise 103,1 olmuştu. 2009 son aylarında nispi bir artış göstererek Aralık ayında 118 değerinde çıkan endeks 2010 yılı Ocak ayında 92,1’e gerileyerek önemli bir düşüş göstermiştir.
OAİB, 2010 yılının ilk çeyreğine ait ihracat rakamlarını yayınlamış olup, buna göre 2009 ilk çeyreğinde 1.917.509.673 dolar olan ihracat, 2010 yılında % 17,3 artarak 2.249.315.812 dolar olmuştur. Bu artışa rağmen erişilen değer, 2007 yılı aynı dönemine ait 2.687.594.888 dolarlık değerin %16,3 gerisinde bulunmaktadır. 2010 yılı ilk 3 ayında gözlenen ihracat artışında, sektörün İran, Irak ve Suriye dahil bazı gelişen pazarlara daha fazla önem vermesinin de olumlu etkisinin olduğu görülmektedir.
TÜİK tarafından yayınlanan tablolara göre makina sektörü, yılın ilk 2 ayında otomotiv ve tekstilden sonra en çok ihracat yapan 3. sektör olmuştur.
Yıllık bazda değerlendirmeler, 2008 yılında makina imalatının % 4,8 ve 2009 yılında da % 10,4 azalarak 18,2 milyar dolara gerilediğini göstermektedir. Yatırım malı makina ihracatımızda % 20,7’lik bir düşüş olduğu tespit edilmektedir. 2009 yılında makina ithalatı ise % 24,1 azalmıştı.
Fiyat hareketlerine bakıldığında, 2010 yılı ilk 3 aylık döneminde makina sektöründeki ortalama fiyatlarda % 0,61’lik, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise % 3,21’lik bir gerileme olduğu anlaşılmaktadır. Piyasadaki durgunluk, bazı firmaları fiyat indirimleri ve karsız satışlarla faaliyetlerini sürdürmeye zorlamıştır.
Gözlemler, bazı konularda imalatın belirli firmalarda yoğunlaşmaya yöneldiğini göstermektedir. Kalite, teknoloji, tasarım geliştirme ve tanıtıma önem veren, servis imkanı ile de müşteri memnuniyeti sağlayan firmaların pazar paylarını artırmakta oldukları izlenimi alınmaktadır.
2010 YILI İLK AYLARINDA DÜNYA EKONOMİSİ, İMALAT SANAYİİ VE ÖZELLİKLE TAKIM TEZGAHI SEKTÖRÜ
CECİMO tarafından hazırlanan Statistical Tool Box April 2010 raporunda; 2010 yılı ilk aylarında siparişlerde, satışlarda ve karlarda, yukarıya yönelik gelişmelerin başlamasının Avrupa iş çevrelerinde bir iyimserlik yarattığı ifade edilmektedir. Ancak bu kıpırdanmanın yatırımlar ve istihdama henüz yansımadığı belirtilmektedir. Çoğunlukla önümüzdeki 12 ayın işletmelere olumlu katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Uluslararası yatırımcılar gelişmiş ülkelerde faiz oranlarının düşük düzeyini koruyacağını, bu durumun tüketici taleplerini artıracağını ve buna bağlı olarak da yatırımları teşvik edebileceğini düşünmektedirler. Ocak 2010’da yatırım malı imalatında %1,9 bir artış olmuş ise de, erişilen değerler önceki yılların önemli ölçüde altında bulunmaktadır.
BRIC ülkeleri olarak tanımlanan; Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in kriz sonrası gelişmede lider rolü oynadıkları görülmektedir. ABD’deki durum da bu ülkelerdekine oldukça yakındır.
Japonya, Güney Kore, Tayvan ve ABD’de 2009 yılının son çeyreğinde takım tezgahı sektöründe, gerek yurt içinden, gerekse yurt dışından gelen siparişlerde, 3. çeyreğe göre önemli artışlar olmuştur. Ancak son çeyrekte alınan siparişler Güney Kore dışındaki ülkelerde 2008 yılı aynı dönemindekilerden daha azdır. Güney Kore’de 2009 yılı son çeyrek siparişleri, 2008 yılının aynı dönemindekinin üzerine çıkmıştır.
Yılın ilk aylarında gözlenen bazı iyileşmelere rağmen genel kanı, hissedilir ve güvenilir gelişmenin 2010 yılı ikinci yarısında mümkün olabileceği şeklindedir.
CECIMO’nun bu raporunun tümü, MİB üyesi firmalara e-mail ortamında gönderilmiştir.
ÇİN’DE TAKIM TEZGAHLARI SEKTÖRÜ
Çin Takım Tezgahı ve Takım İmalatçıları Birliği CMTBA tarafından yayınlanan bilgilere göre, 2009 yılı başında hissedilen uluslararası krizin etkilerini gidermek için hükümetin aldığı önlemlerden sonra Mart 2009 tarihinden itibaren takım tezgahı imalatında artış başlamış ve Kasım 2009’da erişilen imalat Kasım 2008’deki değerin üstüne çıkmıştır. Bu dönemde 129 bin 298 adedi CNC olmak üzere 565 bin 961 adet tezgah imalatı gerçekleşmiştir. Bu değer, bir önceki yılların aynı dönemine göre % 15,9 artışa tekabül etmektedir. Bu oran CNC tezgahlarda % 3’de kalmıştır. Toplam takım tezgahı satış değerleri ise, belirtilen dönemde %12,2 artış göstermiştir. Aynı dönemde takım tezgahı ve takım ithalatı %23,4 azalmış ve 8,69 milyar dolar olmuştur. İhracat ise %35 azalarak 4,23 dolara gerilemiştir. İhracatın 1,26 milyar dolarlık kısmı talaşlı imalat tezgahıdır. Bu değerler Çin’in son yıllarda sac işleme ve metal şekillendirme tezgahı imalatının dünya pazarlarında daha iyi sonuç aldığına işaret etmektedir.
Daha önce en çok ithalat yapılan ABD, Japonya ve Tayvan’dan alımlar azalırken, Almanya, İtalya ve Fransa’dan yapılan ithalat artış göstermiştir.
Birçok sektörde talep azalması yaşanırken, demiryolu, uzay havacılık ve otomotiv endüstrisinde tezgah alımlarında artış yaşanmıştır.
Çin hükümeti, rekabet gücünü artırmak için yüksek teknolojili, enerji tasarrufu sağlayan, çevreye olumsuz etkileri azaltacak takım tezgahları için Ar-Ge çalışmalarına desteklerini artırmaktadır. Bu durum Çin’li imalatçıların pek de uzak olmayan bir gelecekte, takım tezgahı pazarında daha etkin rol almalarını sağlayabilecektir.
Arslan Sanır
Koordinatör
Makina İmalatçıları Birliği