Zehirli Ok

Allah İradesinin Mutlakiyeti ve İnsan İradesinin Serbestiyeti





Kur'an'ı inceleyerek okuyabilen herkes, Kur'an'ın, insanın düşünce kaynaklarına hitap eden "ilahi irade" ile insanın seçme yeteneğinden (cüz'i irade-ihtiyar) ve geniş olan fikir özgürlüğünden ve buna bağlı olarak insanın sorumluluğundan söz eden bir kitap olduğunu görecektir. Yani Kur'an'ı okuyabilen her insan, ihtiyar ve irade sahibi olan insanın, aynı zamanda ilahi iradenin tesiri altında olduğunu kabul edecektir. Gerçekten insana verilen "tercih etme" yeteneği insanı mutlak bir özgürlüğe sahipmiş gibi göstermektedir. O kadar ki, insan, kendi yaratıcısını bile kabul edip etmemekte kendisini serbest hissediyor. Kuşkusuz insana verilen bu tercih ayrıcalığı, onun aynı zamanda başıboş bir varlık olmadığını, yaptığı her tercihten mutlaka sorumlu olduğunu açıkça gösteriyor.

Hidayet ve hidayete erişme mefhumları İslam'a özgü olduğundan ve diğer dinleri küçümseme anlamı da içerebileceğinden bu yazıda daha objektif olduğu düşünülen "din değiştirme" kavramı kullanılacaktır. Din değiştirme, kişinin önceki inançlarından farklı bir dini inancı benimsemesi ve içselleştirmesi süreci olarak tanımlanabilir. Bazı kültürlerde, mesela Yahudilikte, din değiştirme aynı zamanda bir başka etnik gruba katılmayı da ifade edebilir. Din değiştirme aslında "inanç özgürlüğü"nün bir parçasıdır ve bireyler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 18. maddesinde de belirtildiğine göre diledikleri kadar sayıda dinlerini değiştirebilir ve hatta dini bütün olarak reddedebilirler. Yine benzer şekilde, bireyler herhangi bir din veya inancı kabul etmeye zorlanamazlar. Ancak dinlerin bu sürece bakışları biraz farklıdır.